Irina Shestua

Irina Shestua

Van oudsher is er veel kruisbestuiving tussen circus en turnen. Het voltigepaard heet niet voor niets een paard, de trampoline stond eerder in de spotlights dan in de turnhal, en nog altijd zie je in klassieke circussen acrobaten die van rekstok naar rekstok vliegen. Minder bekend is de geschiedenis van de Russische bar en haar uitvinder: Irina Shestua.

Irina Shestua werd geboren in 1943, drie maanden na het overlijden van haar vader, een Charlie Chaplin-imitator in het Sovjetcircus die voor het front was opgeroepen. Op vierjarige leeftijd debuteerde ze in de piste. Al snel excelleerde ze in de ikarische spelen.

Op haar 15de wilde Shestua graag een eigen act ontwikkelen. Haar inspiratie kwam van de brug met gelijke leggers die in het turnen werd gebruikt. Wat als twee acrobaten de stokken van de brug zouden vasthouden, zodat je niet alleen turntechnieken kon uitvoeren, maar ook gegooid en gevangen kon worden? Samen met haar onderpartner Valentin Isaev en zijn broer Boris deed ze een aanvraag bij de leiding van het nationale circus. Ook toen al was dat een kwestie van een artistiek dossier schrijven en indruk maken op de juiste mensen.

Er wordt wel gedacht dat overheidssteun voor circusmakers uniek is voor onze tijd, maar in de Sovjet-Unie was dit al vanaf 1927 zo, en in China al 1.400 jaar geleden. Verschillen zijn er ook. Van anderhalf jaar betaald zwangerschapsverlof of op

Irina Shestua

je veertigste met pensioen gaan, kunnen we nu alleen maar dromen. Aan de andere kant moest je act verplicht als propaganda dienen voor de dan geldende Sovjet-idealen. Waren de ambtenaren geen fan, dan stond je zomaar twee jaar in een provinciestad in Siberië.

Twee jaar lang werkten Irina en haar partners aan het ontwikkelen van hun nieuwe circusdiscpline: de Russische bar. Eerst met twee houten stokken en uiteindelijk aluminium buizen. Het resultaat was een grote hit. Irina’s succes bracht haar een filmrol in De Weg naar de Arena, als tegenspeler van de beroemde clown Yengibarov. Uiteindelijk leverde haar uitvinding Irina zelfs de staatsprijs voor de kunsten op.

Het zou nog bijna twintig jaar duren voor de Russische bar haar uiteindelijke vorm kreeg, eerst via schokdempende elastieken aan ankerpunten in de grond en vervolgens als één brede fiberglas bar. Irina is inmiddels 83 jaar en geniet van haar pensioen. Haar kinderen zijn nog altijd te zien als artiest in verschillende

Irina Shestua

Russische circussen.

>> Meer weten over het Sovjet-circus? Historica Miriam Neirick schreef When Pigs Could Fly and Bears Could Dance: A History of the Soviet Circus.

>> Benieuwd naar de act van Irina Shestua? https://www.youtube.com/watch?v=knxkJiT8BuU

Auteur: Harm Van der Laan
Dit artikel verscheen in Circusmagazine #83 (juni 2025)